γράφει ο Σπύρος Καλετσάνος (Noir)
Radio is a sound salvation, αυτό το μικρό-μεγάλο κουτί που ανακάλυψε ο Νίκολα Τέσλα υπήρξε σωτηρία για πολλούς, στον πόλεμο, στη μοναξιά τους, στην ανάγκη τους για γνώση, για ήχους, για ενημέρωση, ψυχαγωγία. Η ιστορία αυτού του κουτιού είναι συνυφασμένη με τον 20ο αιώνα, ο πόλεμος των κόσμων (Orson Wells), το σκάνδαλο Payola, το rock n roll και ο Allan Freed, το BBC, το δικό μας Πολυτεχνείο, οι …ψυχροπολεμικοί σταθμοί (βλέπε Radio Free Europe), οι πειρατές, η ιδιωτική πρωτοβουλία και εν τέλη το ίντερνετ και η απαξίωση του μέσου κυρίως λόγω τηλεόρασης. Την εποχή που ο αιώνας βάδιζε στην τελευταία δεκαετία του, ένας έφηβος που έκανε τα πρώτα του “σοβαρά” μουσικά βήματα, αντέστρεψε τους όρους -εν αγνοία του- και μέσω της τηλεόρασης εισήλθε στον …σωτήριο κόσμο του ραδιοφώνου. Εκείνη η σειρά, το σενάριο αλλά και τη μουσική της οποίας έγραψε ένας κατ εξοχήν ραδιοφωνατζής (Τρίτο, Δεύτερο, Ρόδον, Rock fm και σήμερα στο Κόκκινο) -ο Θοδωρής Μανίκας- έβαλε τις βάσεις (όχι αυτές που θα έβγαζε έξω ο Αντρέας). Είμαστε Στον Αέρα …23-24 χρόνια τώρα και ο νεαρός μεγάλωσε και σε λίγο πιάνει τα 40 και το ραδιόφωνο πια αποτελεί τρόπο ζωής γι’ αυτόν. Όχι όπως το είχε ονειρευτεί αρχικά, αλλά τι να γίνει οι εποχές αλλάζουν όπως έγραφε και τραγουδούσε κάποτε, κάποιος άλλος που τελευταία 15 έτη επιδίδεται σε …ταξίδια στα ραδιοκύματα.
Εδώ στα μέρη μας ο νεαρός έπεσε πάνω στην άνθιση του ιδιωτικού ραδιοφώνου, άλλωστε από τα 80s και δώθε, όσα όρισαν οι νέοι ηγέτες που καθόρισαν τις εξελίξεις, μας έκαναν να ξεχάσουμε όσα ξέραμε. Ώσπου ήρθε και στον Ευρωπαϊκό νότο η νεοφιλλελέδικη λαίλαπα και μαζί μια απίστευτα -ποσοτικά τουλάχιστον- μεγάλη γκάμα σταθμών, για να μη μιλήσουμε για τον έντυπο τύπο. Οι εποχές των παχιών αγελάδων σιγά σιγά εξανεμίστηκαν στους 5 ανέμους και μαζί τους μίκρυναν οι ποιοτικές φωνές και εν τέλει οι φωνές γενικώς. Έμεινε μια … ρομποτική αίσθηση στην ατμόσφαιρα, playlist, διαφημίσεις και λόγια που επαναλαμβάνονται σαν να τα προσφωνούν ρέπλικες και όχι άνθρωποι. Και όσοι σαν το νεαρό που μεγάλωνε πιάνοντας τα πρώτα -άντα, ήθελαν να επιτείνουν το όνειρο, τη σχέση πάθους με το μέσο, απλά πήδησαν από το τρένο και πέρασαν στον αχανή κόσμο του διαδικτύου.
Εκεί όλα μπορούν να συμβούν ”ελεύθερα” και όμως κάτι χάνεται, ίσως να είναι εκείνη η κόντρα του με την εξέλιξη, η μη προσαρμοστικότητα στις αλλαγές, ο χρόνος που χρειάζεται αλλά δεν απομένει. Τώρα όλα τρέχουν γρήγορα, ο παλιός κόσμος είναι πίσω σύντροφε (παλιό σύνθημα του Μάη), αλλά δεν τρέχει παράλληλα μαζί του. Εκείνος σκέφτεται τις μεταμεσονύχτιες εκπομπές του Νίκου Πετρουλάκη, τα Σαββατιάτικα απογεύματα παρέα με τον Δασκαλόπουλο, τις καθημερινές που έδυε ο ήλιος και ο G-Polly γκρούβαρε, τα νυχτερινά μονοπάτια της Jazz στα οποία τον έσπρωχνε ο Κώστας Γεωργίου, εκείνο το γερμανικό νούμερο στη σκοπιά, μ’ ένα τρανζιστοράκι που έπιανε έναν Τούρκικο σταθμό με τις μαγικές μελωδίες περιμένοντας να χαράξει. Νοσταλγεί όσα έχασε, τον Jazz fm, τον Ρόδον, τους πειρατές, τη βαρύνουσα χρησιμότητα και ιδιότητα του μέσου για τους παλαιούς, η συντροφιά τους, ο μόνος τρόπος να ονειρεύονται με τα μάτια ανοιχτά. Και θυμάται μια άνοιξη έξω από το Παπαστράτειο, τη μόνη φορά που ήταν στ’ αλήθεια στον ερτζιανό αέρα των fm, μαζί μ’ ένα τηλεφώνημα κάποτε, μια αφιέρωση και ένα τραγούδι. Και τις 2 φορές ήταν Σάββατο, τυχαίο μάλλον.
Λένε πως η ζωή και η ιστορία κάνουν κύκλους, αλλά φαίνεται πως the circle be unbroken. Τώρα κοιτάει τη μικρή του κόρη και σκέφτεται το όνομα της, πόσο ενέπνευσε μια γενιά μια άγρια εποχή στο μεταίχμιο ”παλαιού” και ”νέου” κόσμου. Μπολόνια 1976-1977 Ράδιο Αλίκη, τότε που η Αλίκη βρισκόταν στις πόλεις ελεύθερη και ζούσε έντονα. Τώρα σιωπή εκκωφαντική και πουθενά στο ορίζοντα φως. Μόνο ο Roy Orbison σπαράζει στο βάθος μόνος και έρημος:
The one I love has gone and left me alone
She got a bad big record on the heartbreak radio
Και εκείνοι οι νεαροί αυτόνομοι, πιστοί στο δόγμα του free radio που να πήγαν, εκείνο το ραδιόφωνο για τους συμμέτοχους ή τους αλλόκοτους μήπως θάφτηκε στη χώρα των θαυμάτων, εκεί που η πρακτική της ευτυχίας γίνεται ανατρεπτική μόνο όταν είναι συλλογική. Όταν θα διακόψουμε (ξανά) τη γλώσσα των μηχανών, της ηθικής της εργασίας, της παραγωγικότητας, τότε θα ξαναζήσουμε εκείνο το σύντομο όνειρο, που παλιότερα ”φωταγωγούσαν” οι πειρατές είτε στις συνοικίες της Αθήνας, είτε στα διεθνή χωρικά ύδατα του Ατλαντικού. Radio free … σκέτο, ας απαλλαγούμε από τους fools που αναφερόταν ο Costello στο Radio Radio.
And the radio is in the hands of such a lot of fools
Tryin’ to anaesthetise the way that you feel
Δείτε εδώ το film για το ράδιο Αλίκη. Μαζί ένα κομμάτι των δικών μας Regressverbot, το Tesla Spirit Radio απ’ το περσινό δεύτερο album τους Dubna’s Dance.
More Posts for Show: Noir