γράφει ο Σπύρος Καλετσάνος (Noir)
Ήταν οι πρώτες μέρες του 1997, πρωί, όταν βγήκα από το σπίτι. Πήγαινα στο ψιλικατζίδικο της γειτονιάς να πάρω εφημερίδα. Καθώς κοιτούσα τα stand με τα περιοδικά το μάτι μου γυάλισε στη θέα ενόςμακρυμάλλη που με κοίταζε με 2 “βαθιά” μάτια και πάνω στη φράντζα του έγραφε με κόκκινα γράμματα ZOO. Έδωσα 2000 δραχμές και αγόρασα το περιοδικό. Τότε ήμουν 15 και κάτι ψηλά και ήξερα ελάχιστα περί μουσικής. Κάτι σκόρπιες κασέτες και cd των γονιών μου, δώρα ή ελάχιστες αγορές από το δισκάδικο της γειτονιάς. Ως εκεί, τότε δεν υπήρχε internet ούτε κάποιος να μου προτείνει ή να συζητήσουμε για μουσικές, οπότε εκείνο διμηνιαίο περιοδικό έμοιαζε ως μετά-χριστουγενιάτικο δώρο. Ότι έμαθα ως τα 18-19 προερχόταν αποκλειστικά από εκεί, έτσι κάθε πράγμα ήταν ένας …θαυμαστός καινούργιος κόσμος. Οι Doors, ο Bowie, ο Cave, οι Beatles ο Neil Young, οι Them -τους Stones και τους Floyd τους ήξερα ήδη. Όλος ο κόσμος βρισκόταν μπροστά μου, σε αντιδιαστολή με το παλιό σύνθημα του Μάη: Σύντροφε ο παλιός κόσμος είναι πίσω σου! 10 μήνες αργότερα το περιοδικό έκλεινε ένα χρόνο ζωής, ήταν το 6ο τεύχος το οποίο αγόρασα λίγο μετά τα 16α γενέθλιά μου. Βρήκα εκεί τόσα υπέροχα πράγματα που όποτε το ξαναξεφυλλίζω ελπίζω να ξαναγυρίσω το χρόνο και να μάθω ξανά από την αρχή τους Jam, την Patti, τον Syd Barrett, τους Soft Machine και τον Robert Wyatt, τον William Burroughs, τον Roy Harper, τους Cream, τους West Coast Pop Art Experimental Band, μα πάνω απ’ όλα τον κύριο Zimmerman με τις Basement Tapes και τους Band και κάποιον που αποτελούσε το θέμα του cd που έδινε μαζί το Zoo.
Ένας τύπος χαμογελαστός με μια ganja και τον μεθυστικό καπνό της σε πρώτο πλάνο ήταν η φωτογραφία που άνοιγε το κείμενο του Θοδωρή Μανίκα για τον Bob Marley. Νομίζω πως είχα δει κάπου το cd Legend -κλασσική συλλογή για αρχάριους- αλλά πέραν τούτου ουδέν. Και όμως εκείνη η ιστορία με εντυπωσίασε, γιατί περιέγραφε μια αλήθεια και μια τρέλα που σφράγιζε ένα δημοσίευμα της αγαπημένης μου εφημερίδας. How Long Shall They Kill Our Prophets για πόσο καιρό ακόμα θα σκοτώνουν τους προφήτες μας με την υποσημείωση Συμπαθάτε μας τ’ αγγλικά τα μάθαμε μέσα από τα τραγούδια του Μάρλευ και όχι από τους λόγους της Θάτσερ. To Jamaica! Το σχόλιο στην παραπάνω καταχώρηση της αθλητικής εφημερίδας ΦΙΛΑΘΛΟΣ ήταν …ακατανόητη!
Στις 11 Μάη του ’81 ο Bob Marley νικήθηκε από τον καρκίνο, έπειτα από μάχη που κράτησε σχεδόν 8 μήνες. Το ίδιο βράδυ ο Θοδωρής Μανίκας βρήκε ένα σημείωμα στο σπίτι του από τον Αργύρη Ζήλο. “Τον πήρα νυχτιάτικα και τον άκουσα να μου λέει πως πέθανε ο Marley. Η αλήθεια είναι ότι 1-2 φορές στο παρελθόν του είχα κάνει το κακόγουστο αστείο να του τηλεφωνήσω ανακοινώνοντας του “θανάτους” που δεν είχαν συμβεί ποτέ. Θεώρησα ότι μου ανταπέδιδε δικαίως τα ίσα και το ‘παιξα ψύχραιμος, εντάξει ρε Αργύρη τι να κάνουμε είπα και τον καληνύχτισα. Βαθιά μέσα μου ήξερα όμως πως έλεγε αλήθεια. Ήμουν για τα καλά χωμένος στη Reggae εδώ και 3 χρόνια και ήξερα από μήνες για την ασθένεια του Marley. Πήρα αμέσως στο Λονδίνο το φίλο μου τον Περικλή Μπούτο μπας και ήξερε κάτι αλλά δεν είχε ακούσει ειδήσεις. Ξαναπήρα στο Λονδίνο το Γιάννη Μαλαθρώνα που είχε ακούσει ειδήσεις και μου επιβεβαίωσε τα κακά μαντάτα. Φρίκαρα. Η ιδέα ότι ο άνθρωπος που το φιλοσοφικό και το καλλιτεχνικό του όραμα με συνεπήρε τόσο πολύ τα τελευταία χρόνια ήταν νεκρός με αδρανοποίησε για λίγο, αλλά αμέσως μετά ένιωσα ξεκάθαρα τι όφειλα να κάνω. Το βούλωσα και το επόμενο πρωί άρχισα να μαθαίνω τα καθέκαστα από όπου μπορούσα. Ήξερα μια κοπέλα την Kathy στα γραφεία της Island στο Λονδίνο και την Πέμπτη 14 Μαΐου έμαθα από εκεί ότι η κηδεία του θα γινόταν σε μια εβδομάδα στη Τζαμάικα.
Το μεσημέρι του Σαββάτου 16 Μαΐου μαζί με το Νίκο Πολίτη βρισκόμασταν στο Caravel. Απέναντί μας ο μεγάλος John Kaye η ψυχή των Steppenwolf που είχαν παίξει το προηγούμενο βράδυ στο Σπόρτινγκ. Τελειώσαμε τη συνέντευξη και ανέβηκα με τα πόδια ως το Κολωνάκι, πήρα τον φίλο μου Νίκο Γκούβη από το Pop Eleven και πήγαμε στα Νούφαρα για καρμπονάρα. Ξέρεις του είπα η κηδεία του Marley θα γίνει την άλλη Πέμπτη, με κοίταξε σιωπηλός, έχεις λεφτά τον ρώτησα; εσύ μου κάνει… Έβγαλα τα λεφτά μου στο τραπέζι 3.100 τον απογοήτευσα (μιλάμε για δραχμές έτσι!). Ξανακοιταχτήκαμε, όμως ίσως μέχρι την Τρίτη μπορώ να βρω. Αποκλείεται ναι είμαστε Πέμπτη στη Τζαμάικα αν είμαστε εδώ την Τρίτη το πρωί μου απάντησε. Ρε συ Νίκο εσύ βρίσκεις λεφτά για σένα, άμα βρω τα δρομολόγια και ταιριάζουν έρχεσαι; Μάθε εσύ και έρχομαι!!!
Πήγα βολίδα στο σπίτι και τηλεφώνησα σε έναν φίλο μου που δούλευε στα κεντρικά computer της Ολυμπιακής Θέλω να μου βρεις έναν σχετικά φθηνό τρόπο να βρίσκομαι την Πέμπτη στο Κίνγκστον, χωρίς να χρειαστεί να φύγω από δω νωρίτερα από το απόγευμα της Τρίτης! Ε …για 2 άτομα. Ο φίλος μου άρχισε με το κλασσικό ξέχασε το και κατέληξε να με πάρει 4 ώρες αργότερα λέγοντάς μου: από το Λονδίνο είναι 60 χιλιάρικα, από Νέα Υόρκη 50, αλλά σας βρήκα κάτι μόνο με 21 χιλιάρικα aller-retour. Τι ρε μεγάλε τον ρώτησα; Θα πάτε Αθήνα – Σόφια – Μόσχα – Λουξεμβούργο – Καζαμπλάνκα – Αβάνα – Κίνγκστον! Φεύγετε Τρίτη μεσημέρι και φτάνετε Πέμπτη πρωί. Είσαι σίγουρος; ψέλλισα “Ναι ρε εντάξει είναι”. Σκέψου το και πάρε με πρωί-πρωί τη Δευτέρα για τις κρατήσεις.
Αμέσως μόλις ξημέρωσε Δευτέρα εξασφάλισα χρήματα ηχογραφώντας 5-6 εκπομπές για το Β’ πρόγραμμα όπου έκανα το Άστο Να Κυλάει. Τότε η ΕΡΤ πλήρωνε αυθημερόν(!!!) κι έτσι το πρωί της Τρίτης είχα κάποια λεφτά και 30 χιλιάρικα από το περιοδικό που συνεργαζόμουν. Κάπως τα είχε καταφέρει και ο φίλος μου να βρει τα δικά του, συνέδραμε λίγο και ο πατέρας μου και το απόγευμα της Τρίτης 19 Μαΐου άρχισε το μακρύ ταξίδι μας με τα αεροσκάφη της Balkan και της Aeroflot. Όταν φθάσαμε στη Τζαμάικα το πρωί της Πέμπτης λίγες ώρες πριν από την κηδεία του Marley, όλο το νησί ήταν στο πόδι. Έκανε τρομερή ζέστη, πήραμε ένα ταξί και βρεθήκαμε στο κτήριο που στεγάζει τα γραφεία της Island στο Κίνγκστον. Ένας ράστα έστριβε τσιγάρο μέσα σε ένα τεράστιο ξερό καλαμποκόφυλλο!”
Διαβάζοντας εκείνο το κείμενο ζήλεψα -και έβγαλα το καπέλο για το τρομερό trip του- τον Μανίκα, τους Τζαμαϊκανούς που είχαν τον προφήτη ανάμεσά τους και όσους είδαν από κοντά αυτόν τον ασύλληπτο τύπο. Άκουσα το cd του ZOO Soul Rebel, αργότερα και άλλα πολλά δισκάκια του Bob, χόρεψα στο Red Sea, διάβασα, ονειρεύτηκα, είδα ντοκιμαντέρ, έμαθα τι εστί Marcus Garvey, Haile Selassie, Ρασταφαριανισμός, την ιστορία του νησιού της Ιαμαϊκής και κυρίως την ατελείωτη μουσική της, την κουλτούρα των dj των soundsystem, των μικρών studio και label. Όπως τιτλοφορούταν και το κείμενο -ελαφρώς παραφρασμένο- για τη μουσική της Τζαμάικα δεν υπάρχει τέλος.
Διαβάστε
Bob Marley Rasta Reggae – Dalrymple Henderson (Απόπειρα)
Η Σύντομη Ιστορία Επτά Φόνων – James Marlon (Αίολος)
Δείτε
Marley – Kevin MacDonald (2012)
Ακούστε
τα άπαντα του!
More Posts for Show: Noir