Από το άλφα ως το Ωμέγα

Θέατρο Αλμπένιθ στη Μαδρίτη, έτος 1996. Μόλις έχει τελειώσει η συναυλία του Enrique Morente με τη συνοδεία του Tomatito στην κιθάρα. Το κοινό, που έχει γεμίσει τα καθίσματα, παθιάζεται με το «καθαρό» φλαμένκο που πρόσφερε ο γραναδίνος και ζητά επίμονα το κάτι παραπάνω. Τα φώτα σβήνουν, ο μαέστρος βγαίνει μέσα από το ημίφως καaι –με μια συγκλονιστική κραυγή (quejío)– η σκηνή γίνεται κόκκινη, καθώς οι ηλεκτρισμένες κιθάρες και τα άγρια ντραμς των Lagartija Nick διαπερνούν τα «καθαρά» αφτιά των ακροατών. Κάπως έτσι παίρνει σάρκα και οστά δημοσίως το Omega και γίνεται το σώσε… «Κόντεψαν να μας σκοτώσουν, δεν μπορούσαμε για ώρες να βγούμε από τα καμαρίνια» θα έλεγε αργότερα ο Antonio Arias, ιθύνων νους των Lagartija Nick.

» άλφα

ΜΙΚΡΟ ΒΙΕΝΝΕΖΙΚΟ ΒΑΛΣ

Στη Βιέννη είναι δέκα κορίτσια,
ένας ώμος όπου κλαίει με λυγμούς ο θάνατος
κι ένα δάσος με ταριχευμένα περιστέρια.
Υπάρχει ένα κομμάτι από το αύριο
μες στο μουσείο της πάχνης.
Υπάρχει μια αίθουσα με χίλια περιστέρια.

Άι, άι, άι, άι!
Δέξου αυτό το βαλς με το στόμα κλεισμένο.

Αυτό το βαλς, το βαλς, το βαλς,
του ναι, του κονιάκ και του θανάτου
που στη θάλασσα βουτάει την ουρά του.

Σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ,
με την πολυθρόνα και το νεκρό βιβλίο,
στο μελαγχολικό το διάδρομο,
στη σκοτεινή σοφίτα του κρίνου,
στο κρεβάτι μας της σελήνης
και στο χορό που ονειρεύεται η χελώνα.

Άι, άι, άι, άι!
Δέξου αυτό το βαλς το κοψομεσιασμένο.

Στη Βιέννη είναι τέσσερις καθρέφτες
όπου παίζουνε το στόμα σου κι οι ήχοι.
Υπάρχει ένας θάνατος για πιάνο
που βάψει γαλανά τ’ αγόρια.
Υπάρχουνε ζητιάνοι πάνω στις σκεπές.
Υπάρχουνε κορδέλες δροσερές του θρήνου.

Άι, άι, άι, άι!
Δέξου αυτό το βαλς που ξεψυχάει στα χέρια μου.

Γιατί σε θέλω, αγάπη μου, σε θέλω,
στη σοφίτα όπου παίζουν τα παιδιά,
κι ονειρεύομαι φώτα παλιά της Ουγγαρίας
μες στους θορύβους απ’ το χλιαρό απόγευμα,
κοιτώντας πρόβατα και κρίνα από χιόνι
στη σκοτεινή σιωπή απ’ το μέτωπό σου.

Άι, άι, άι, άι!
Δέξου αυτό το βαλς του “Σε θέλω πάντα”.

Στη Βιέννη θα χορέψω μαζί σου
με μια μεταμφίεση που θα ‘χει
κεφάλι από ποτάμι.
Κοίτα τι όχθες από υακίνθους έχω!
Το στόμα μου θ’ αφήσω ανάμεσα στα πόδια σου,
την ψυχή μου σε φωτογραφίες και κρίνους,
και στα σκοτεινά κύματα των βημάτων σου
θέλω, αγάπη μου, αγάπη μου, ν’ αφήσω,
βιολί και τάφο, τις κορδέλες του βαλς.

Federico García Lorca – Ποιητής στη Νέα Υόρκη (μτφρ: Βασίλης Λαλιώτης)

» βήτα

Ανάλογα με τις συνθήκες, ο Lorca έχει χαρακτηριστεί από κάποιους ως ο κατεξοχήν ποιητής του έρωτα, από άλλους ως ο μέγιστος πολιτικός καλλιτέχνης, κάποιοι ακόμη τον αντιμετωπίζουν ως το αντιπροσωπευτικότερο δείγμα φολκλορικής ποίησης, ενώ άλλοι τον κατατάσσουν στις γραμμές των πρωτοποριακών ρευμάτων της εποχής του, λόγου χάρη του υπερρεαλισμού. Η ανυπέρβλητη αυτή δυσκολία κατάταξης του έργου του γραναδίνου δημιουργού φανερώνει την ξεχωριστή θέση του στο χώρο της σύγχρονης γραμματείας. Ως γνήσιος καλλιτέχνης εμπεριέχει όλες τις παραπάνω φαινομενικά ασύμβατες θέσεις. «Είναι προσωπικός τόσο, ώστε να εκφράζει το καθολικό, με μια απεριόριστη αντιτυπολογική τεχνική» όπως έλεγε και ο Λιγνάδης.

» γάμα

OMEGA es la visión de Enrique Morente sobre “Poeta en Nueva York” de Federico García Lorca

«Το Ωμέγα είναι το όραμα του Ενρίκε Μορέντε ως προς τον “Ποιητή στη Νέα Υόρκη” του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα»

Έτσι ορίζεται ο δίσκος στο ένθετό του. Για να παρουσιάσει, λοιπόν, με ακρίβεια ο Morente το όραμά του σε σχέση με αυτό το έργο, χρησιμοποιεί στοιχεία τόσο ασυνήθιστα στον χώρο του φλαμένκο όσο ένα γραναδίνικο hard rock συγκρότημα (Lagartija Nick) ή τραγούδια του Καναδού τραγουδοποιού Leonard Cohen, παράλληλα με τη συνεργασία του με μερικούς από τους πιο πρωτοποριακούς μουσικούς του φλαμένκο της εποχής του, όπως είναι οι: Vicente Amigo, Cañizares, Tomatito, Isidro Muñoz κ.ά.

» δέλτα

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΑΠΟ ΠΕΡΙΠΑΤΟ

Δολοφονημένος απ’ τον ουρανό.
Ανάμεσα στα σχήματα που παν ως το ερπετό
και στα σχήματα που ψάχνουνε το κρύσταλλο,
θ’ αφήσω να μακρύνουν τα μαλλιά μου.

Με το κουτσουρεμένο δέντρο που δεν τραγουδά
και το παιδί με το λευκό από αυγό πρόσωπο.

Με τα ζωάκια που έχουνε σπασμένο το κεφάλι
και το νερό κουρελιασμένο από τα ξερά τα πόδια.

Με όλα εκείνα που έχουνε μια κούραση κωφάλαλη
και μια πνιγμένη πεταλούδα μες στο μελανοδοχείο.

Σκοντάφτοντας
στο διαφορετικό μου πρόσωπο της κάθε μέρας.
Δολοφονημένος απ’ τον ουρανό!

6 Σεπτεμβρίου 1929

Federico García Lorca – Ποιητής στη Νέα Υόρκη (μτφρ: Βασίλης Λαλιώτης)

» έψιλον

» ζήτα

» ήτα

ΑΫΠΝΗ ΠΟΛΗ
(ΝΥΧΤΩΔΙΑ ΤΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ ΤΟΥ ΜΠΡΟΥΚΛΙΝ)

Κανείς δεν κοιμάται στον ουρανό. Κανείς, κανείς.
Δεν κοιμάται κανείς.
Τα πλάσματα της σελήνης
μυρίζουν και κυκλώνουν τις καλύβες.
Θα ‘ρθούνε οι ζωντανές ιγουάνες να δαγκώσουν
τους άνδρες που δεν ονειρεύονται
κι αυτός που φεύγει με ραγισμένη την καρδιά
θα συναντήσει στις γωνίες
τον απίστευτο κροκόδεικο ήσυχο
κάτω απ’ την τρυφερή προστασία των άστρων.

Κανείς δεν κοιμάται στον κόσμο. Κανείς, κανείς.
Δεν κοιμάται κανείς.
Υπάρχεις ένας νεκρός στο πιο απόμακρο το κοιμητήριο
που παραπονιέται τρία χρόνια
γιατί έχει ένα τοπίο ξερό στο γόνατο
και το παιδί που θάψανε σήμερα το πρωί έκλαιγε τόσο
που υπήρξε ανάγκη να φωνάξουνε τους σκύλους για να πάψει.

Δεν είναι όνειρο η ζωή. Γρηγορείτε! Γρηγορείτε! Γρηγορείτε!
Πέφτουμε από τις σκάλες για να φάμε χώμα υγρό
ή ανεβαίνουμε στην κόψη του χιονιού
με χορωδία απ’ τις νεκρές ντάλιες.
Μα δεν υπάρχει λησμονιά ούτε όνειρο:
ζωντανή σάρκα. Τα φιλιά δένουν τα στόματα
σ’ ένα κουβάρι από καινούργιες φλέβες
κι όποιος πονάει ο πόνος του θα τον πονάει χωρίς ανάπαυλα
κι όποιος τρέμει το θάνατο θα τόνε κουβαλά στους ώμους.

Μια μέρα
τα άλογα θα ζήσουν στις ταβέρνες
και τα μυρμήγκια μανιασμένα
θα επιτεθούν στους ουρανούς τους κίτρινους
που καταφεύγουνε στα μάτια των γελάδων.
Μιαν άλλη μέρα
θα δούμε ν’ ανασταίνονται οι λιωμένες πεταλούδες
κι ακόμη προχωρώντας μες από ένα τοπίο
γκρίζων σφουγγαριών και καραβιών βουβών
θα δούμε το δαχτυλίδι μας να λάμπει
και ρόδα να τρέφονται απ’ τη γλώσσα μας.

Γρηγορείτε! Γρηγορείτε! Γρηγορείτε!
Αυτούς που φυλάνε ακόμα σημάδια
από σαλπάρισμα και μπόρα
το αγόρι εκείνο που κλαίει
γιατί αγνοεί την ανακάλυψη της γέφυρας
ή εκείνο τον νεκρό που δεν έχει
πιότερο απ’ το κεφάλι κι ένα του παπούτσι,
πρέπει να τους πάμε στον τοίχο όπου
ιγουάνες κι ερπετά προσμένουν,
όπου προσμένει η οδοντοστοιχία της αρκούδας,
όπου προσμένει το ταριχευμένο χέρι του παιδιού
και της καμήλας το πετσί
σηκώνεται μ’ ένα βίαιο ανατρίχιασμα γαλάζιο.

Κανείς δεν κοιμάται στον ουρανό. Κανείς, κανείς.
Δεν κοιμάται κανείς.
Αλλά αν κάποιος σφαλίζει τα μάτια,
μαστιγώστε τον, παιδιά μου, μαστιγώστε τον!
Για να υπάρχει ένα πανόραμα ανοιχτών ματιών
και πικρές πληγές που καίνε.
Κανείς δεν κοιμάται στον κόσμο. Κανείς, κανείς.
Το έχω κιόλας πει.
Δεν κοιμάται κανείς.
Αλλά να κάποιος έχει τη νύχτα
μια αφθονία από βρύα στους κροτάφους
ανοίξτε τις καταπακτές για να δει κάτω απ’ τη σελήνη
τις ψεύτικες κούπες, το φαρμάκι,
και τη νεκροκεφαλή απ’ τα θέατρα.

9 Οκτωβρίου 1929

Federico García Lorca – Ποιητής στη Νέα Υόρκη (μτφρ: Βασίλης Λαλιώτης)

» θήτα

ΦΥΓΗ ΑΠΟ ΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
ΒΑΛΣ ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΚΛΑΡΙΑ

Έπεσε ένα φύλλο,
δύο,
τρία.
Στη σελήνη κολυμπούσε ένα ψάρι.
Το νερό κοιμάται μια ώρα
κι η άσπρη θάλασσα κοιμάται εκατό.
Η κυρία
βρισκόταν πεθαμένη στα κλαριά.
Η καλόγρια
τραγουδούσε μέσα στο νεράντζι.
Το κορίτσι
πήγαινε απ’ το πεύκο στον ανανά.
Και το πεύκο
γύρευε της τρίλιας το μικρό φτερό.
Αλλά το αηδόνι
έκλαιγε ένα γύρο τις πληγές του.
Έκλαιγα κι εγώ
γιατί έπεσε ένα φύλλο,
δύο,
τρία.
Κι ένα κρυστάλλινο κεφάλι
κι ένα χάρτινο βιολί.
Και το χιόνι θα τα ‘βγαζε πέρα με τον κόσμο,
αν το χιόνι ένα μήνα γίνονταν να κοιμηθεί,
και τα κλαριά θα πολεμούσαν με τον κόσμο
ένα ένα,
δύο δύο
και τρία τρία.
Ω φίλντισι σκληρό από σάρκες αόρατες!
Ω κόλπε δίχως μυρμήγκια το ξημέρωμα!
Θα ‘ρθει ένας κορμός από σκιά
στεφανωμένος από δάφνη.
Θα ‘ναι για τον άνεμο ο ουρανός
όπως ένας τοίχος σκληρός
και τα κλαριά ξεριζωμένα
θα παν χορεύοντας μαζί του.
Ένα ένα
Γύρω απ’ τη σελήνη,
Δύο δύο
γύρω από τον ήλιο,
και τρία τρία
για να κοιμηθεί και το φίλντισι καλά.

Federico García Lorca – Ποιητής στη Νέα Υόρκη (μτφρ: Βασίλης Λαλιώτης)

» γιώτα

Η χρήση των τραγουδιών του Leonard Cohen δικαιολογείται πλήρως από το ότι το έργο του Lorca αποτέλεσε την άμεση ή έμμεση πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία των τραγουδιών Take this waltz, First we take Manhattan, Priest και Hallelujah #2. Ο Cohen προβάλλει το δικό του μουσικό όραμα πάνω στο έργο του γραναδίνου ποιητή, από το οποίο ο Morente εμπνεέται και δανείζεται στοιχεία που συμβάλλουν στην παραγωγή του δικού του οράματος σε σχέση με την ποιητική συλλογή του Lorca.

Ο Alberto Manzano, επίσημος μεταφραστής του Cohen στα ισπανικά, ήταν ο συνδετικός κρίκος μεταξύ των δύο αντρών. «Το 1994 χάρισα στον Leonard τον δίσκο που είχε ηχογραφήσει ο Morente με τον Sabicas και ενθουσιάστηκε. Την επόμενη φορά που βρέθηκε στη Μαδρίτη, λοιπόν, συνάντησε τον Morente. Η βαθιά αλληλοκατανόηση και ο αμοιβαίος θαυμασμός κατά την επικοινωνία τους σίγουρα θα άφηνε ανεξίτηλο σημάδι λίγο αργότερα στη δημιουργία του Omega».

» κάπα

Ακόμη και η παρουσία της ροκ μπάντας εμφανίζεται δικαιολογημένη, καθώς ο Morente χρησιμοποιεί τον σκληρό, ηλεκτρικό ήχο στην προσπάθειά του να αναπαραστήσει τη βιομηχανοποιημένη βορειοαμερικάνικη κοινωνία που καταγγέλλει ο Lorca εν έτει 1929.

«Αποφάσισα να ασχοληθώ με τον “Ποιητή στη Νέα Υόρκη” και για να πραγματευτείς κάτι τόσο αντισυμβατικό, δεν μπορείς να το τραγουδήσεις συμβατικά. Κάπως πρέπει να ρισκάρεις», αναφέρει χαρακτηριστικά ο ίδιος ο Morente.

» λάμδα

«Κάνω πολύ σκληρή αυτοκριτική. Είμαι πάντα θυμωμένος με τον εαυτό μου. Κανείς δεν κάνει αυτό που θέλει όπως το θέλει. Σήμερα κάνω καλά τα πράγματα που ονειρευόμουν πριν δέκα χρόνια. Είμαι ο Μορέντε που επιθυμούσα να είμαι πριν δέκα χρόνια. Δεν είμαι ο Μορέντε του σήμερα».

Κάπως έτσι μας εξομολογείται αποκαλυπτικά ή μας αποκαλύπτεται εξομολογητικά σε μια συνέντευξή του ο μαέστρος, ενώ εμείς παραμένουμε αέναα να νοσταλγούμε το μέλλον (του).

» μι

Είκοσι χρόνια μετά. Το 2016, λοιπόν, κυκλοφορεί από τον José Sánchez-Montes και τον Gervasio Iglesias ένα μουσικό ντοκιμαντέρ, αφιερωμένο σε αυτόν τον δίσκο-ορόσημο στο χώρο του φλαμένκο. Με σκηνές από ανέκδοτες ηχογραφήσεις και αποσπάσματα από συνεντεύξεις του τότε και του τώρα, παρουσιάζεται η δημιουργική διαδικασία ενός ανοιχτού έργου που συνάντησε πολλά σκαμπανεβάσματα στο δρόμο του.

» νι

ΤΟ ΞΗΜΕΡΩΜΑ

Το ξημέρωμα της Νέας Υόρκης έχει
τέσσερις κολόνες από λάσπη
κι έναν τυφώνα από μαύρα περιστέρια
που αναταράζουν τα σάπια τα νερά.
Το ξημέρωμα της Νέας Υόρκης στενάζει
στ’ απέραντα κλιμακοστάσια
ψάχνοντας μέσα απ’ τις γωνίες
νάρδους από σχεδιασμένη αγωνία.
Το ξημέρωμα φτάνει και κανείς δεν το παίρνει στο στόμα του
γιατί εκεί δεν έχει αύριο και δυνατότητα ελπίδας:
Κι είναι φορές που τα νομίσματα σε σμήνη αγριεμένα
τρομάζουν και σπαράζουνε παιδιά εγκαταλελειμμένα.
Οι πρώτοι που βγαίνουνε νιώθουνε με τα κόκαλά τους
πως δε θα βρουν παράδεισο ούτε έρωτες ξεφυλλισμένους:
ξέρουν πως πάνε σ’ ένα βόρβορο από αριθμούς και νόμους,
σε άτεχνα παιχνίδια, σ’ άκαρπους ιδρώτες.
Το φως είναι θαμμένο από αλυσίδες και θορύβους
σε μιαν άσεμνη πρόκληση μιας γνώσης δίχως ρίζες.
Στις συνοικίες είναι άνθρωποι που τουρτουρίζουν άυπνοι
σαν να γλιτώσαν μόλις από ένα ναυάγιο αίματος.

Federico García Lorca – Ποιητής στη Νέα Υόρκη (μτφρ: Βασίλης Λαλιώτης)

» ξι

ΟΙ ΝΕΓΡΟΙ
ΠΡΟΤΥΠΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΤΩΝ ΝΕΓΡΩΝ

Μισούν τη σκιά του πουλιού
πάνω στην πλημμυρίδα του λευκού μάγουλου
και τη συμπλοκή από φως και άνεμο
στην αίθουσα του κρύου χιονιού.

Μισούν το ασώματο το βέλος,
το ακριβές μαντίλι του αποχαιρετισμού,
τη βελόνα που κρατάει πίεση και ρόδο
πάνω στο χορταρένιο ερυθρίασμα του χαμόγελου.

Αγαπούν το έρημο γαλάζιο,
τις αναποφάσιστες εκφράσεις των βοδιών,
την ψεύτρα σελήνη από τους πόλους,
τον τοξωτό χορό του νερού στην ακτή.

Με τη γνώση του κορμιού και το δικράνι
γεμίζουνε με νεύρα φωτεινά τον άργιλο
και γλιστρούν ασελγείς σε νερά και άμμους
κι ευχαριστιούνται την πικρή δροσιά
του χιλιόχρονου σάλιου τους.

Είναι για το σπινθηριστό γαλάζιο,
γαλάζιο δίχως μια κάποια ή ένα κοιμισμένο χνάρι,
όπου της στρουθοκαμήλου τ’ αυγά μένουν αιώνια
και τριγυρνάν ανέγγιχτες οι χορεύτριες βροχές.

Είναι για το γαλάζιο που δεν έχει ιστορία,
γαλάζιο από μια νύχτα χωρίς φόβο για τη μέρα,
γαλάζιο όπου η γύμνια του ανέμου πάει συντρίβοντας
τις υπνοβάτισσες των άδειων σύννεφων καμήλες.

Είν’ εκεί όπου ονειρεύονται κορμιά
κάτω απ’ τη λαιμαργία της χλόης.
Εκεί μουσκεύουν τα κοράλλια την απελπισία της μελάνης,
οι κοιμισμένοι σβήνουν το προφίλ τους
κάτω απ’ το κουβάρι των σαλιγκαριών
και μένει το άδειο του χορού, πάνω στις τελευταίες στάχτες!

12 Αυγούστου 1929

Federico García Lorca – Ποιητής στη Νέα Υόρκη (μτφρ: Βασίλης Λαλιώτης)

» όμικρον

Αν και σε πρώτο πλάνο παρουσιάζεται ως ένα «ποιητικό χρονικό» του ταξιδιού του ποιητή στη Νέα Υόρκη, κατά βάθος πρόκειται για μία απείρως πιο πολύπλοκη και πολυσημαίνουσα διαδικασία. Ο Lorca παρουσιάζει τη Νέα Υόρκη ως το σύμβολο της έλλειψης αλληλεγγύης στον κόσμο. Πρόκειται ίσως για τη σημαντικότερη ποιητική εξομολόγηση του ποιητή χρησιμοποιώντας ως κύριο εκφραστικό όχημα το αρνητικό σύμβολο της Νέας Υόρκης. Η οδύνη όσων κατοικούν αυτήν την «πόλη-κόσμο», αποτελεί τον συνδετικό κρίκο με άλλες όψεις του έργου, όπως ο προσωπικός πόνος του ποιητή και η συνεχής καταγγελία της έλλειψης αλληλεγγύης στον κόσμο. Πρόκειται για ένα πολυεδρικό έργο όπου ο ποιητής στοχάζεται πάνω σε και επεξεργάζεται μέσα από διαφορετικές οπτικές γωνίες τόσο τον εσωτερικό του κόσμο όσο και τη σχέση του με τον κόσμο που τον περιβάλλει, ενώ αποτελεί επιπλέον μία αναθεώρηση της προηγούμενης ποιητικής του δημιουργίας.

Όλο το έργο είναι μία βασανιστική σπουδή πάνω σε αυτή την ένταση να ειπωθεί το ανείπωτο. Η δυσκολία του έργου, τα σκοτεινά σημεία του, το αμφιλεγόμενο και το
αναποφάσιστο που το χαρακτηρίζουν σε επίπεδο νοηματικό, δεν είναι η αιτία αλλά το αποτέλεσμα αυτής της έντασης. Το ανείπωτο λοιπόν στην περίπτωση αυτή είναι την ίδια στιγμή τόσο αυτό που έχει αποσιωπηθεί ως σκανδαλώδες και ταμπού όσο και αυτό που δεν μπορεί να ειπωθεί λόγω αδυναμίας της γλώσσας να το εκφράσει. Δεν είναι παράξενο, λοιπόν, που σ’ αυτή τη μάχη καλεί ως σύμμαχό του την ποίηση, καθώς όπως πίστευε και ο ίδιος ο Lorca: «la poesia es lo imposible hecho posible» (η ποίηση είναι το αδύνατο που γίνεται δυνατό).

» πι

«Η αλήθεια είναι ότι έπρεπε να είχα γίνει ροκάς. Έκανα λάθος. Εκείνο τον καιρό όμως έκανες ό,τι μπορούσες». Με τέτοιες σκέψεις μας παρουσιάζεται ο Morente στο ντοκιμαντέρ Omega (2016) από παλιότερες συνεντεύξεις, καθώς η μουσική του πορεία βασιζόταν πάντα στις καλλιτεχνικές και κοινωνικές ανησυχίες του και ήταν ανοιχτή στο διάλογο με μουσικές παραδόσεις πέραν του φλαμένκο.

«Δεν ήταν τόσο συνάντηση όσο σύγκρουση χαρακτήρων αυτό που καταφέραμε», λέει ο ντράμερ Eric Jiménez των Lagartija Nick για τις ηχογραφήσεις. Και ο Antonio Arias προσθέτει, «μαθαίνεις καλύτερα όταν μαθαίνεις από τους μαέστρους. Κι όταν ένας μαέστρος σαν τον Enrique είναι πρόθυμος να σε διδάξει, εγκαταλείπεις τα πάντα».

» ρο

[NIÑA AHOGADA EN EL POZO]

ΚΟΡΙΤΣΙ ΠΝΙΓΜΕΝΟ ΣΤΟ ΠΗΓΑΔΙ
(ΓΡΑΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΙΟΥΜΠΟΥΡΓΚ)

Τ’ αγάλματα υποφέρουν με τα μάτια
από τη σκοτεινά στα φέρετρα,
αλλά υποφέρουν πιο πολύ απ’ το νερό που δε βρίσκει διέξοδο.
… που δε βρίσκει διέξοδο.

Οι χωρικοί τρέχανε πάνω στις επάλξεις
σπάζοντας τα καλάμια των ψαράδων.
Γρήγορα! Στις κορφές! Βιαστείτε!
Και κόαζαν τα τρυφερά άστρα.
… που δε βρίσκει διέξοδο.

Ήσυχη μες στη θύμησή μου, άστρο, περιφέρεια, σύνορο,
κλαις στις όχθες μέσα από ‘να μάτι αλόγου.
… που δε βρίσκει διέξοδο.

Αλλά κανείς στα σκοτεινά
δε θα μπορέσει να σου δώσει αποστάσεις,
μονάχα τροχισμένα όρια: εξέλιξη του διαμαντιού.
… που δε βρίσκει διέξοδο.

Την ώρα που το πλήθος ψάχνει του μαξιλαριού σιωπές,
εσύ για πάντα πάλλεις, στο δαχτυλίδι σου κλεισμένη.
… που δε βρίσκει διέξοδο.

Απέραντη στις εσχατιές κάποιων κυμάτων που αποδέχονται
μάχη από ρίζες και προσδοκία μοναξιάς.
… που δε βρίσκει διέξοδο.

Έρχονται στις ράμπες! Σήκω α’ το νερό!
Κάθε σημείο φωτός μια αλυσίδα θα σου δώσει!
… που δε βρίσκει διέξοδο.

Μα το πηγάδι σου απλώνει τα χεράκια του από μούσκλια,
νύμφη ανύποπτη της ίδιας σου της άγνοιας.
… που δε βρίσκει διέξοδο.

Όχι, δε βρίσκει διέξοδο. Νερό στεκάμενο σ’ ένα σημείο,
ανασαίνοντας μ’ όλα του τα χωρίς χορδές βιολιά
πάνω στην κλίμακα απ’ τις πληγές
και τ’ ακατοίκητα τα κτίρια.
Νερό που δε βρίσκει διέξοδο!

8 Δεκεμβρίου 1929

Federico García Lorca – Ποιητής στη Νέα Υόρκη (μτφρ: Βασίλης Λαλιώτης)

» σίγμα

» ταυ

» ύψιλον

«Πιστεύω πως δεν υπάρχουν μουσικές διαφορετικές, ούτε τέχνη ξεχωριστή». Αυτό που υποστηρίζει ο Morente είναι η αχρονία του φλαμένκο, της τέχνης. Εντέλει, αναδημιουργεί ό,τι θετικό έχει βρει σ’ αυτό το χώρο με το μοναδικό χάρισμα που κατέχει να κάνει το καθετί επίκαιρο. Η έννοια της ένωσης αναφέρεται στην ιδέα του διαλόγου και γενικά της δημιουργικής συνάντησης με άλλες μουσικές και τέχνες.

» φι

» χι

» ψι

ΩΜΕΓΑ (ΠΟΙΗΜΑ ΓΙΑ ΝΕΚΡΟΥΣ)

Τα χορτάρια.

Θα κόψω το δεξί μου χέρι.
Περίμενε.

Τα χορτάρια.

Έχω ένα γάντι από υδράργυρο κι έν’ άλλο από μετάξι.
Περίμενε.

Τα χορτάρια!

Όχι λυγμούς. Σιωπή. Να μη μας νιώσουν.
Περίμενε.

Τα χορτάρια!

Πέσανε τ’ αγάλματα
στο άνοιγμα της μεγάλης πόρτας.

Τα χορτάρια!!

Federico García Lorca – Ποιητής στη Νέα Υόρκη (μτφρ: Βασίλης Λαλιώτης)

» ωμέγα