Μπορεί να δει κανείς πως πάει ο κόσμος χωρίς μάτια. Κοίταξε με τα αφτιά σου. (Σαίξπηρ, «Βασιλιάς Ληρ»)
Την τελευταία ημέρα της χρονιάς συνηθίζω να κάνω απολογισμό της χρονιάς όπως πολλοί συνάνθρωποι μου. Και ο απολογισμός αυτός για το 2010 είναι γεμάτος ραδιόφωνο (και συγκεκριμένα πολύ Music Society). Βρεθήκαμε 65 άνθρωποι που αγαπάμε το καλό μουσικό ραδιόφωνο (και είναι γεγονός ότι μας είχε λείψει τώρα τελευταία) και αποφασίσαμε να δώσουμε όλοι μαζί μια απάντηση στο κενό που νιώσαμε. Σχετικά ερασιτεχνικά βέβαια, με ό,τι θετικό και αρνητικό μπορεί να εμπεριέχει αυτό.
Γιατί φτάσαμε εκεί;
– Γιατί προφανώς δεν είμαστε ευχαριστημένοι από αυτό που ακούμε,
– γιατί το ραδιόφωνο της πόλης άλλαξε και δεν μας εκφράζει πλέον,
– γιατί τώρα λόγω τεχνολογίας έχουμε την δυνατότητα να το κάνουμε χωρίς να χρειαζόμαστε επενδύσεις χιλιάδων ή εκατομμυρίων ευρώ (ακούγεται ότι πλέον απαιτείται ποσό εκατομμυρίων ευρώ για να αποκτήσεις άδεια στα FM),
– γιατί χρειάζεται πλέον τόσα πολλά χρήματα για να φτιάξεις ένα ραδιόφωνο στα FM που η μόνη περίπτωση να πάρεις πίσω τα χρήματα σου είναι να απευθύνεσαι στο τεράστιο κοινό της μπουζουκο-ποπ, άρα ο κόσμος που ακούει άλλα πράγματα δεν είναι στο target group (που όμως δεν είναι μικρό ποσοστό του πληθυσμού),
– γιατί τα ραδιόφωνα έχουν πάψει να δοκιμάζουν νέα πράγματα (με ελάχιστες εξαιρέσεις και όχι τόσο στο μουσικό, αλλά στο ενημερωτικό ραδιόφωνο)
– γιατί τα πράγματα έχουν αλλάξει τόσο πολύ (πάλι λόγω τεχνολογίας) και οι άνθρωποι που ηγούνται των επιχειρήσεων δεν έχουν εξελιχθεί και δεν αντιλαμβάνονται τις αλλαγές που έχουν συμβεί.
Γιατί, γιατί, γιατί…
Ο ρόλος του μουσικού ραδιοφώνου θυμάμαι όταν ήμουν μικρός ήταν να διασκεδάσει τους ανθρώπους που το ακούν (και να έχουν μια συντροφιά). Δεν θα ξεχάσω όταν ήμουν μικρός να περιμένουν οι γονείς μου στο κρατικό ραδιόφωνο (δεν υπήρχε και άλλο) την εκπομπή «Τα τραγούδια της παρέας» για να χαρούν καλή μουσική. Η έλευση της τηλεόρασης το άλλαξε αυτό φυσικά.
Μετά στα τέλη της δεκαετίας του ‘80 και τις αρχές της δεκαετίας του ’90 (μόλις δηλαδή απελευθερώθηκε από την κρατική αγκαλιά) ήταν η ενημέρωση για το τι συμβαίνει μουσικά στο εξωτερικό.
Ξεκίνησε δειλά-δειλά και το «εκπαιδευτικό» μουσικό ραδιόφωνο (ό,τι έκανε και ο Γιάννης Πετρίδης πολλά χρόνια πριν σε νέα πλαίσια), άρχισαν άνθρωποι με βαθιές μουσικές γνώσεις να ενημερώνουν-εκπαιδεύουν τους φίλους της μουσικής για το τι έχει συμβεί και τι θα συμβεί στο μέλλον της μουσικής.
Από τα μέσα των 90’s το ραδιόφωνο πήρε και τον ρόλο του διαμορφωτή στο τι ακούγεται σε μία πόλη. Αυτό είχε αρχικά πολύ θετική επιρροή, καθώς άρχισαν να γίνονται συναυλίες και φεστιβάλ με πολύ δυνατά ονόματα που ήταν στην ακμή τους όταν έρχονταν στην Ελλάδα (ποιος θα ξεχάσει εκείνο το Rockwave στη Φρεαττύδα με Spiritualized και Portishead να έρχονται στο απόγειο της καριέρας τους το 1998 – αυτά πλέον ανήκουν σε άλλες εποχές).
Ταυτόχρονα όμως ξεκίνησε και η εποχή του έντονου/σκληρού marketing (brainwashing νομίζω το λένε) από το ραδιόφωνο σε συνεργασία με τις δισκογραφικές εταιρείες. Ήταν η εποχή της δόξας στο συγκεκριμένο χώρο, που όμως δεν έβλεπε το μέλλον. Ήρθε όμως η εποχή που λόγω τεχνολογίας (πειρατεία νομίζω το λένε) άλλαξαν τα πράγματα και τελείωσε η συνάρτηση Έντονο Marketing = Πολλά Έσοδα = Πολλά κέρδη.
Και είναι γνωστό ότι όταν αλλάζουν οι εποχές των παχιών αγελάδων αντέχει μόνο αυτός που προσαρμόζεται γρήγορα. Και αυτό δεν το έκανε ούτε το ραδιόφωνο ούτε η δισκογραφία.
Το ραδιόφωνο έκανε κάποιες τελευταίες προσπάθειες, αλλά και αυτές έπεσαν στο κενό. Και όπως στη δισκογραφία πλέον ελάχιστοι αγοράζουν CD’s έτσι και στο ραδιόφωνο μπορεί κάποιος να φτιάξει ένα σοβαρό μουσικό ραδιόφωνο με μια επένδυση λίγων χιλιάδων ευρώ και με μηνιαίο κόστος 1-2 χιλιάδες (εκτός προσωπικού και μουσικών παραγωγών).
Τώρα λοιπόν στο 2011 ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος του μουσικού ραδιοφώνου;
– Να διασκεδάσει;
Δεν νομίζω, γιατί όλοι έχουν κι ένα MP3-Player (ή καλύτερα ένα κινητό που παίζει ικανοποιητική έως άριστη ποιότητα ήχου) με την μουσική που του αρέσει, στη σειρά που του αρέσει και μπορεί να την ακούσει όπου και όποτε θέλει.
– Να παρακολουθήσει τι παίζεται στην διεθνή σκηνή;
Επίσης δεν νομίζω γιατί μπορεί να μπει σε οποιοδήποτε μουσικό site του εξωτερικού και να μάθει τι συμβαίνει. Επίσης έχει τόσα blogs έξω που μπορούν να τον ενημερώσουν και να ταιριάζουν στο δικό του στυλ ακριβώς.
– Να εκπαιδευτεί;
Και πάλι υπάρχουν πάρα πολλά sites που καλύτερα δεν νομίζω ότι γίνεται (allmusic.com, wikipedia.com, www.discogs.com κλπ.)
Πρέπει να βρεθούν νέοι ρόλοι. Μερικούς που σκέφτομαι πρόχειρα και γρήγορα είναι:
– Να ενημερώσει επιλεκτικά και εξειδικευμένα σύμφωνα με τις ανάγκες συγκεκριμένου κοινού. Αφού πλέον μπορεί κανείς να κατεβάσει την δισκογραφία οποιουδήποτε καλλιτέχνη και τον νέο δίσκο του καλλιτέχνη από οποιαδήποτε χώρα στον κόσμο, το θέμα είναι τι να κατεβάσει να ακούσει; Υπάρχει τέτοια υπερπληθώρα μουσικής που το πρόβλημα είναι τι να ακούσεις;
– Να ταξιδέψει παρέα με μουσικές και ιστορίες (το κάνει εδώ και καιρό ο Bob Dylan κι έχει φανατικό κοινό (τυχαίο; δεν νομίζω. Ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση).
– Να συντροφέψει ανθρώπους που χαλαρώνουν μόνοι τους στο σπίτι τους με καλή μουσική και έξυπνη και σύγχρονη θεματολογία εκφωνήσεων.
Σίγουρα θα υπάρχουν και άλλοι ρόλοι τους οποίους δεν κατέγραψα παραπάνω, αλλά το θέμα είναι να τους σκεφτούμε και να τους εκφράσουμε δυνατά, καθώς έτσι θα έρθουν και τα ραδιόφωνα που θα τους υιοθετήσουν κιόλας.
Χρόνια πολλά
Καλή χρονιά με υγεία (και ραδιοφωνική και μουσική)!!!
Alex