Εσύ ποια μάσκα θα διάλεγες να φορέσεις?
«Στην εποχή μας κανένας δεν ντρέπεται γι’ αυτό: η υποκρισία είναι διαστροφή πολύ δημοφιλής και οι δημοφιλείς διαστροφές θεωρούνται αρετές. Σήμερα ο ρόλος του ενάρετου είναι ο καλύτερος που μπορεί να παίξει κάποιος και η υποκρισία έχει γίνει προσοδοφόρο επάγγελμα. Άλλωστε η υποκρισία είναι τέχνη που παραμένει σεβαστή: πολλοί την εντοπίζουν, όμως κανένας δεν τολμάει να τη καταγγείλει. Όλες οι άλλες διαστροφές των ανθρώπων επικρίνονται ή και δημόσια στηλιτεύονται και μόνο η υποκρισία είναι διαστροφή προνομιούχα, που με το ίδιο της το χέρι κλείνει τα στόματα του κόσμου και παραμένει στο απυρόβλητο. Με τους κατάλληλους χειρισμούς εξαπατάς ολόκληρη την κοινωνία. Και αν κάποιος τολμήσει να ενοχληθεί, ολόκληρη η συντεχνία των υποκριτών του ρίχνεται και τον εξολοθρεύει. Τα καλύτερα θύματα των υποκριτών είναι οι αληθινά καλόπιστοι και ακέραιοι άνθρωποι: πέφτουνε στην παγίδα που τους έχουν στήσει οι υποκριτές και γίνονται τυφλοί υποστηρικτές και μιμητές τους. Ξέρω πολλούς που με το στρατήγημα της υποκρισίας έχουν συγκαλύψει την έκλυτη ζωή που έκαναν στα νιάτα τους. Ακόμα και σήμερα φοράνε αυτό το σεβαστό ένδυμα και κρύβουν τα α ανομήματά τους! Οι ραδιουργίες τους είναι γνωστές, όλοι γνωρίζουν το ποιόν τους, κι όμως όλοι τους περιβάλλουν με την εμπιστοσύνη τους. Χαμηλώνοντας λίγο το κεφάλι, βγάζοντας ένα ψεύτικο αναστεναγμό, στριφογυρίζοντας δυο – τρεις φορές τα μάτια, καταφέρνουνε να έχουν και πάλι τον κόσμο τους χεριού τους. Ε, λοιπόν σε αυτό το σίγουρο άσυλο της υποκρισίας θα καταφύγω κι εγώ, γιατί έτσι θα συνεχίσω να είμαι βουτηγμένος στις απολαύσεις μου, χωρίς να με πειράζει κανένας. Θα γίνω τιμητής των πάντων, θα κατακρίνω όλους τους άλλους και θα μιλάω μόνο για τον εαυτό μου. Και αν κάποιος με κατακρίνει, θα με υπερασπιστεί ολόκληρη η συντεχνία των υποκριτών. Για να μένω εγώ ατιμώρητος θα καταγγέλω τις πράξεις των άλλων. Αυτή είναι η πιο σίγουρη συνταγή για να εξοντώσω κάθε αντίπαλό μου: θα τον κατηγορώ για ασέβεια και θα στρέφω εναντίον του όλους τους άλλους που, χωρίς να ξέρουνε γιατί, θα τον διασύρουν και θα τον καταδικάζουν με όλη τη δύναμη που ονομάζεται Ιδιωτική Εξουσία. Πρέπει να επωφελούμαστε από τις αδυναμίες των ανθρώπων και να συναγελαζόμαστε με τις διαστροφές της εποχής μας!»
(Μονόλογος του Ντον Ζουάν, από το ομότιτλο έργο του Μολιέρου)
«… αυτό είναι δουλοπρέπεια. Δεν ξέρω τι μυαλά κουβαλάτε εσείς που κάνετε τους μοντέρνους, πάντως εγώ τις σιχαίνομαι αυτές τις δήθεν κοινωνικότητες. Γιατί να ξεγοφιάζεσαι στις υποκλίσεις, γιατί να στεγνώνει η γλώσσα σου από τα ψεύτικα λόγια και γιατί να ορκίζεσαι φιλίες με τον ίδιο τρόπο και στους άξιους και τους γελοίους; Τι σας πιάνει όλους εσάς τους μοντέρνους; Γιατί ξοδεύετε λέξεις και συναισθήματα με την ίδια ευκολία στον έντιμο και στον απατεώνα; Η εκδήλωση ψεύτικων αντιδράσεων οικειότητας είναι ειδικότητα της πόρνης, όχι του τίμιου ανθρώπου. Οι αντιδράσεις μας στους άλλους πρέπει να έχουν διαβαθμίσεις: αν δείχνουμε ότι τους εκτιμάμε όλους σίγουρα δεν εκτιμάμε κανέναν. – … Εγώ καταδικάζω όποιον θέλει να γίνει αρεστός σε όλους και τους φέρεται με τον ίδιο ευγενικό τρόπο, γιατί θέλω να με ξεχωρίζουν κα να με επιλέγουν γι’ αυτό που είμαι. – … Δεν έχω ούτε σκοπό ούτε λόγο να χαριστώ σε κανέναν. Στην Αυλή βλέπω πράγματα που μου πληγώνουνε τα μάτια και στην πόλη εκνευρίζομαι με όσα γίνονται γύρω μου. Όλα μου φέρνουν απελπισία και θλίψη βαθιά! Όπου κοιτάξω, διαπιστώνω άνανδρες κολακείες, δόλους, απάτες, σκοτεινά συμφέροντα, αδικίες. Δεν αντέχω άλλο το ανθρώπινο γένος και θέλω να κόψω κάθε επαφή μαζί του. – … Στην εποχή μας κυριαρχεί η απόλυτη κακοήθεια, για αυτό αποφάσισα να κόψω κάθε σχέση με τους ανθρώπους. – … Έτσι είναι οι άνθρωποι: φιλόδοξοι που δεν αντέχουν καμία κριτική. Δεν αντέχω άλλο σε αυτή τη ζούγκλα! Φεύγω μακριά από τούτο το σφαγείο! Αφού όλοι θέλετε να ζείτε σαν λύκοι, εμένα δεν θα με δείτε στην αγέλη σας! – … Θέλω να ξέρουν οι επόμενες γενιές πόσο φαύλοι είναι ήταν οι άνθρωποι της εποχής μου.»
(Λόγια του Αλσέστ, πρωταγωνιστή του Μολιέρου, στο έργο του ο «Μισάνθρωπος»)
Ο Μολιέρος έγραψε τον «Ντον Ζουάν» το 1665 και τον «Μισάνθρωπο» το 1666.
Χρειάζεται να ειπωθεί κάτι άλλο άραγε;
Σαν να μην πέρασε μια μέρα…
Υπάρχει τρίτη μάσκα;
«Ξένος»;!
Koursaros